ගුවනින් ආ අසරුවා - එක

 අමෙරිකානු ලේඛකයෙකු වූ අම්බ්‍රෝස් බියර්ස්ගේ A Horseman in the Sky නම් වූ කෙටිකතාවේ පරිවර්තනයකි,මේ. මෙම කෙටිකතාවට පාදකවන්නේ අමෙරිකානු සිවිල් යුද්ධයයි.

තම ජීවිත කාලය තුළ අම්බ්‍රෝස් බියර්ස් ප්‍රකටව සිටියේ ලේඛකයෙකුට වඩා දක්ෂ පුවත්පත් කලාවේදියෙකු ලෙස ය. කවියෙකු මෙන්ම උපහාස කතා රචනයෙහි ද විශිෂ්ටයෙකු ලෙස සැලකුම් ලැබූ ඔහු විසින් රචිත The Devil's Dictionary අමෙරිකානු සාහිත්‍යයේ ශ්‍රේෂ්ඨ කෘති අතුරෙන් එකක් ලෙස සැලකුම් ලබයි. යුද භටයෙකු ලෙස සිවිල් යුද්ධයේ අත්දැකීම් ලැබූ ඔහු එම සිවිල් යුද්ධය පසුබිම් කරගෙන ලියූ කෙටිකතා ලොව පුරා සාහිත්‍ය ලෝලීන් අතර ප්‍රචලිත ය. 1842 උපත ලැබූ ඔහු 1913 දී මෙක්සිකානු විප්ලවය සියැසින් දැක අත්දැකීම් ලබාගනු පිණිස මෙක්සිකෝවට ගිය අතර එහිදී අතුරුදන් වූ ඔහු පිළිබඳව නැවත කිසිදු තොරතුරක් දැනගැනීමට ලැබුනේ නැත.

දීර්ඝ බව සලකා කොටස් දෙකකින් ඉදිරිපත් කෙරෙන  කෙටිකතාවෙහි පළමු කොටසයි මේ. 

1861 වර්ෂයේ සරත් සෘතුවේ හිරු පායා තිබූ සැඳෑවක බටහිර වර්ජිනියාවේ පාරක් අද්දර ලෝරල් ගස් මණ්ඩියක් මැද සොල්දාදුවෙක් වැතිර සිටියේය. ඔහු මුණින්තලාව දිගාවී සිටියේ පා ඇඟිලි මතට දෙපා බරදී වම් යටිබාහුව මත හිස රඳවාගෙන ය. ඔහුගේ දික්කරගත් දකුණු අතින් ලිහිල් ලෙස රයිෆලය අල්ලාගෙන සිටියේය. එක්තරා ක්‍රමානුකූල බවක් දිස්වූ අතපය විහිදීමත් රිද්මයානුකූලව චලනය වූ බඳ පටියේ පසුපස රැඳවුනු වෙඩි උණ්ඩ දමන පෙට්ටියත් නොවන්නට ඔහු මියගිය අයෙකු සේ සැලකෙන්නට ඉඩ තිබිණ. ඔහු තම රාජකාරි මුරපොළෙහි නින්දට වැටී සිටියේය. එහෙත් අසුවූයේ නම් ඔහුට ඒ වෙලාවේම මියයන්නට සිදුවන්නේ එම වරදට සාධාරණ හා නීත්‍යනුකූල දඬුවම එය බැවිනි. 

වැරදිකරුවා වැතිර සිටි ලෝරල් මණ්ඩිය තිබුණේ එම ස්ථානය දක්වා දකුණු දිශාවට සීග්‍ර නැග්මක් ලෙස ඉහලට නැගී ක්ෂණිකව බටහිරට හැරී මුදුණත දිගේ යාර සියයක් පමණ විහිද ගිය මාර්ගයේ තිබූ නැම්මක ය. එතැන් සිට එය යළිත් දකුණු දිසාවට හැරී කැලය මැදින් වංගු ගසමින් පහතට ඇදී ගියේය.  උතුර දිශාවට විහිද ගිය වැටියෙන් පිටතට නෙරා ගිය විශාල පැතලි ගලක්  දෙවෙනි නැම්මෙහි නෙරුවෙහි පිහිටා තිබිණ. පහත සිට මුදුණට නැගී ආ මාර්ගය මෙතැන සිට දර්ශනය කළ හැකි විය. මෙම පර්වතය උස් කඳු මුදුණක් ආවරණය කරමින් පිහිටියේය. මෙහි අද්දර සිට ගලක් අතහරිනු ලැබුව හොත් එය අඩි දහසක් පමණ පහතින් පිහිටි පයින් තුරු මුදුන් මත පතිත වනු ඇත. සොල්දාදුවා වැතිර සිටියේ එම ප්‍රපාතයෙහිම පිහිටි තවත් නෙරුවක ය. අවදිව සිටියේ නම් සොල්දාදුවාට දක්නට ලැබෙන්නේ නැම්ම තෙක් වූ පාරෙහි කොටස හා නෙරා ගිය පර්වතය පමණක්ම නොව සම්පූර්ණ ප්‍රපාතයෙහිම පැති දර්ශණයකි. එය දුටුවෙහි නම් ඔහුට කරකැවිල්ල හැදෙන්නට ද ඉඩ තිබිණ.

නිම්නයේ උතුරු දෙසට වන්නට නිම්නය මුදුණෙහි අද්දර සිට බලන විට යන්තමට පෙනෙන නොපෙනෙන ගානට ගලා යන දිය දහරක් ද සමගින් නිම්නය පතුලෙහි  ස්වභාවික ලෙස සැදුනු කුඩා තණපිටියක් හැරෙන්නට මුලු ප්‍රදේශයම වනගහණයෙන් වැසී පැවතිණ. මෙම විවෘත භූමිය සාමාන්‍ය ගෙවත්තකට වඩා විශාල නොවූ බවක් පෙනුනද සැබැවින්ම එය අක්කර කිහිපයක වපසරියකින් යුතු විය. එය ඒ වටා පිහිටි වනයට වඩා විචිත්‍ර කොළ පැහැයකින් දිලුණි. අප නිරීක්ෂණය කරන මේ වනගත දර්ශණය දැකගන්නට නම් අප සිටිය යුතු ශිඛරයට සමාන  දැවැන්ත ගිරි ශිඛර පේළියක්  ඊට ඔබ්බෙන් නැගී සිටිනු පෙනේ. මාර්ගය ද කෙසේ හෝ මේ ශිඛර මැදින් කඳු මුදුන කරා ඇදී එයි. නිරීක්ෂණය කරන ස්ථානයට නිම්නය පෙනෙන ආකාරයට නම් එය කෙසේවත් ලඟාවිය නොහැකි ස්ථානයක ස්වභාවයක් පෙන්නුම් කරයි. ඉන් පිටතට ඇදෙන මාර්ගය එයට ඇතුළු වූයේ කෙසේ ද,  අඩි දෙදහසක් පහලින් පිහිටි තණපිටිය දෙකට බෙදන දිය දහරාව කොහේ සිට පැමිණ කොහේට යන්නේ දැයි සිතන කෙනෙකුට විශ්මයට පත් නොවී සිටින්නට නොහැකි ය. 

කොතරම් අසීරු වනගත ප්‍රදේශයක් වුවද යුද්ධයේ රඟහලක් කරගන්නට මිනිසාට හැකියාව තිබේ. මිනිසුන් සියයකගෙන් හරි අඩකට වුවද වනයෙන් පිටවන ස්ථාන පාලනය කිරීමෙන් සම්පූර්ණ හමුදාවක් වුව හාමතේ තබා යටත් කරගන්නට හැකි මේ හමුදා මී උගුල පාමුල වනයේ ෆෙඩරල් පාබල හමුදාවේ රෙජිමේන්තු පහක් ස්ථානගතව සිටියහ. පෙරදින දිවා කාලයේ මෙන්ම රාත්‍රී කාලයේත් ගමනේ යෙදුන ඔවුහු විවේක ගනිමින් සිටියහ. රාත්‍රිය එළඹෙත්ම යළිත් කඳු වැටිය තරණය කිරීම ආරම්භ කරන ඔවුන් තමන්ට ද්‍රෝහී වූ  මුර භටයා දැන් නිදා සිටින ස්ථානයට ලඟා වී වැටියේ අනෙක් බෑවුම බැස මධ්‍යම රාත්‍රිය වන විට සතුරු කඳවුරකට කඩාවැදීමට නියමිතය. ඔවුන්ගේ ඉලක්කය අනපේෂිත ප්‍රහාරයක් එල්ල කිරීම ය. පාර වැටී ඇත්තේ ඒ කඳවුර පිටුපසට ය. අසාර්ථක වුවහොත් ඔවුන් මුහුණ දෙන තත්ත්වය අතිශයින් භයානක ය. බලාපොරොත්තු නොවූ සිදුවීමක් හෝ පරීක්ෂාකාරී වීම නිසා සතුරාට ඔවුන් ගැන ඉව වැටුනහොත් පරාජය සිකුරු ය.

ලෝරල් මණ්ඩියේ නිදා සිටින මුර භටයා තරුණ වර්ජීනියානුවෙකු වූ කාර්ටර් ඩ්රූස් ය. ධනවත් දෙමව්පිය යුවළකගේ එකම පුත්‍රයා වූ ඔහු බටහිර වර්ජීනියාවේ කඳුකර ප්‍රදේශයක ධනය හිමි පවුලකට ලැබිය හැකි තරමේ සුවපහසු, උසස් ජීවිතයක් විඳින්නට අවස්ථාව හිමිවූවකු විය. ඔහුගේ නිවසට ඔහු මේ වැතිර සිටින තැන සිට තිබුනේ සැතපුම් කිහිපයක් පමණි. එක් උදෑසනක උදය ආහාර වේල අවසන් වී මේසයෙන් නැගී සිටි ඔහු සන්සුන් ලෙස, බැරෑරුම් හඬින්, "තාත්තේ, ග්‍රාෆ්ටන්වලට යූනියන් රෙජිමේන්තුවක් ඇවිල්ලා තියනවා. මම ඒකට බැඳෙන්න යනවා." යි කියා සිටියේය. 

සිංහයෙකුගේ බඳු වූ  හිස එසවූ පියා මොහොතක් නිසලව තම පුත්‍රයා දෙස බලා සිට පිළිතුරු දුන්නේය. "යන්න කාටර්. මොකක් සිදු උනත් ඔබේ යුතුකම යයි ඔබට හැඟෙන දේ කරන්න. වර්ජීනියාවට ද්‍රෝහියෙකු වූ ඔබ නොමැතිව වර්ජීනියාව ඉදිරියට යා යුතුයි. යුද්ධය අවසන් වන විට අප දෙදෙනාම ජීවත්ව සිටිය හොත් තව දුරටත් මේ ගැන කතා කරමු. වෛද්‍යවරයා දැනුම් දී ඇති ආකාරයට ඔබේ මව ඉතා අසාධ්‍ය තත්ත්වයෙන් පසුවෙන්නේ. වැඩිම උනොත් තව සති කිහිපයකට වඩා ඇයට අප සමග ඉන්න බැරිවෙයි. ඒත් ඒ කාලය හුඟක් වටිනවා. ඒ නිසා ඇයට කරදර නොකර සිටීම තමා වඩා හොඳ." 

කාටර් ඩ්රූස් ගෞරවාන්විතව පියාට ආචාර කළේ, බිඳුණු හදවතක් සඟවාගෙන කෙරුනු ප්‍රතාපවත් ප්‍රතිආචාරයකින් පිදුම් ලැබ ළමාවියේ සිට ජීවත් වූ නිවසින් පිටවූයේ හමුදා භටයෙකු ලෙස ජීවිතය ඇරඹීමට ය. හෘද සාක්ෂියට එකඟව, ධෛර්යසම්පන්නව කැපවීමෙන් හා නිර්භීත ලෙස ඉටුකෙරුනු ක්‍රියාන්විත හරහා සෙසූ සඟයින්ගේ ද නිලධාරීන්ගේ ද විශ්වාසය දිනාගැනිමට ඔහුට හැකි විය. ඔහු සතු වූ මෙම ගුණාංගත් ප්‍රදේශය පිළිබඳව ඔහුගේ දැනුමත් මේ මොහොතේ ඈත දුරක වූ මේ මුරපොළේ ඔහු යෙදි සිටින අන්තරායකර රාජකාරියට තෝරාගැනීම සඳහා හේතු විය. එහෙත් අධිෂ්ඨානයට වඩා වෙහෙසකරබව ශක්තිමත් වූයෙන් ඔහු නින්දට වැටී සිටියේය. කුමන යහපත් හෝ දුෂ්ට දේවදූතයෙක් ඔහු මේ නියැලී සිටින වරදින් මුදවා ගන්නට  සිහිනයෙන් ඔහු වෙත පැමිණියේදැයි කාටනම් කිව හැකිද? කිසිදු චලනයක් නැතිව, කිසිම ශබ්දයක් නැතිව, ගැඹුරු නිශ්චලත්වය හා සැඳෑ සමයේ පසුභාගයේ මලානික බව තුලින් දෛවයේ අදෘශ්‍යමාන පණිවුඩකරුවකු  ඔහුගේ සවිඤ්ඤානකත්වයේ දෑස සිය ඇඟිලි තුඩෙහි ස්පර්ශයෙන් විවෘතකොට කිසිදු මිනිස් හඬකින් නොහැඬවුනු, කිසිදා කිසිදු මිනිස් මනසක මතකයෙහි නොරැඳුන, ගුප්ත වූ අවදිකිරීමේ වදන ඔහුගේ අධ්‍යාත්මයේ සවනට කෙඳිරී ය. ඔහු නිසොල්මනේ සිය නළල බාහුව මතින් ඔසවා ආවරණය සැපයූ ලෝරල් අතුරිකිළි අතරින් බැලීය. ඔහුගේ දකුණතෙහි ඇඟිලි ඉවකින් මෙන් රයිෆලයෙහි මිට වටා එතුනේය. 

ඔහුට දැනුන පළමු හැඟීම වූයේ සෞන්දර්යාත්මක ආහ්ලාදයකි. ආවරණයක හැඩය දක්වමින් පිටතට නෙරා දැවැන්ත පාදස්ථලයක හැඩය ගත් පරයක අද්දරම පසුබිමෙහි වූ අහසට තියුණු ලෙස කැපී පෙනෙන සේ අපූරු ප්‍රතාපවත් පෙනුමකින් යුත් අශ්වාරෝහක පිළිරුවක් දක්නට ලැබිණ. මිනිසාගේ රුව අශ්වයාගේ රුව මත නැගී සිටියේ යුද භටයෙකුගේ සෘජු ඉරියව්වෙන් වුවත් කිරිගරුඬෙන් නෙලන ලද චංචල බවින් තොර වූ ග්‍රීක දේවරූපයක ශාන්ත බව ද එම දර්ශනයෙහි නිරූපිතව තිබිණ. අළු පැහැයෙන් යුක්ත වූ ඇඳුම් කට්ටලය පසුබිමෙන් වූ අහසෙහි වර්ණය සමග මනාව ගැළපිණ. යුධ ඇඳුම් කට්ටලයෙහි හා අශ්වයාට පළඳවා තිබූ සළුවෙහි වූ ලෝහමය සැරසිලිවල ඔපය සෙවනැල්ල විසින් සඟවා මෘදුබවට පත්කර තිබුණි. සත්වයාගේ සමෙහි කිසිම තැනක ඉස්මතු වී පෙනෙන පුල්ලි හෝ ලපකැලැල් නොවීය.   දකුණතින් මිට පෙදෙස අල්ලාගත් සිත්ගන්නා සුළු ලෙස කෙටි කරන ලද කොට තුවක්කුවක් සෑදලයේ උඩට නෙරාගිය කොටස මත හරහට සිටින සේ තිබූ අතර කටකලියාවේ තෝන් ලණුව රැඳී තිබූ වමත තිබුනේ නොපෙනෙන ලෙස ය. අහස පසුබිම් කරගත් ඡායවක ස්වරූපයෙන් දිස්වූ අශ්වයා තියුණු ලෙස ගලක කැටයම් කරන ලද අශ්ව රූපයක පැති පෙනුම සිහිගැන්වීය. ඌ උස් බිමෙහි සිට හිස් අවකාහය හරහා ප්‍රතිවිරුද්ධ පැත්තේ පිහිටි කඳුශිඛර දෙස බලා සිටියේය. මදක් වමට හැරවුනු අසරුවාගේ මුහුණ කම්මුල හා රැවුල පමණක් පෙනෙන සේ ඇඳුන කටු සටහනක හැඩය ගත්තේය. ඔහු පහතට යොමු වූ ඇස් ඇතිව නිම්නයේ පතුල දෙස බලා සිටියේය.  උස්ව නැගී  අහසට පසුබිම්ව පෙනෙද්දී මැවුන විශාලත්වය විසින් ද සතුරෙකු ආසන්නව සිටීමේ බැරෑරුම්කම පිළිබඳව සොල්දාදුවාට ඇතිවූ හැඟීම විසින් ද මේ දෙදෙනට වික්‍රමාන්විත වූද දැවැන්ත වූ ද පෙනුමක් ලබා දී තිබිණ.

මොහොතකට ඩ්රූස්ගේ සිතෙහි ගොඩනැගෙමින් ආ සිතුවිල්ල වූයේ ඔහු යුද්ධය අවසන් වනතෙක් නින්දට වැටී සිටින්නට ඇති බවත් ඔහු මේ දෑස් යොමාගෙන සිටින්නේ එම අතීතයේ වීර වික්‍රමාන්විත ක්‍රියා සිහිපත් කරනු වස් උස් බිමක ඉදිකෙරුනු විශිෂ්ට වූ කලාකෘතියක් දෙස බවත් ය. ඒ අතිතය තුළ ඔහු අපකීර්තිමත් හිඩැසක් පුරවන්නට ඇති බවට වු හැඟීමක් ද ඒ සමගම සිත තුළ ඇඳී ගියේය. මේ හැඟීම පළවාහරින්නට දර්ශණයෙහි වූ අශ්වයාගෙන් දක්නට ලැබුන මද චංචලවීමක් සමත් විය. ඌ තම පාද නොසොල්වා එලෙසම තබාගෙන පිට මත සිටි අසරුවා පෙර සිටි පරිදිම නොසෙල්වී සිටියදී සිය සිරුර ප්‍රපාතය අද්දරින් මදක් පසුපසට බර කළේය. පූර්ණ ලෙස අවදි වූ ඩ්රූස්, උදාවී ඇති තීරණාත්මක තත්වය ගැන අවබෝධයකින් යුතුව පඳුරු අතරින් රයිෆලයේ බටය සීරුවෙන් ඉදිරියට තල්ලුකර එහි මිට කම්මුලට හේත්තුකරගෙන කොකා ඇද කුරුමාණම තුලින්  අශ්වාරෝහකයාගේ පපුවේ නිලයක් බලා එල්ලය ගත්තේය. රයිෆලයේ කොකා මත වූ ඇඟිල්ල තදකළේ නම් කාටර් ඩ්රූස් අතින් සිදුවිය යුතුව තිබූ කාර්යය නිමාවන්නට ඉඩ තිබිණ. එහෙත් ඒ ක්ෂණයෙහි අසරුවා  හිස හරවා තම සතුරා සැඟව සිටි දෙසට නෙත් යොමු කළේය. යුද භටයාට හැඟුනේ ඒ නෙත් ඔහුගේ මුහුණට, දෑසට, නිර්භීත වූ සානුකම්පිත හදවතට එල්ල වූ බව ය.